KINESIOTAPING
Wstęp
Obecnie kinesiotaping jest dość powszechnie wykorzystywaną metodą o szerokim zastosowaniu terapeutycznym, jednakże nadal niewielka świadomość mechanizmów jego działania powoduje, że bywa często bagatelizowany, a efekty terapii uznawane są za subiektywne odczucia pacjenta. Tym artykułem chciałbym przybliżyć tematykę tapingu oraz przedstawić szerokie spektrum możliwości jego zastosowania.
Definicja
Kinesiotaping jest metodą terapeutyczą, wykorzystującą wyjątkową strukturę taśmy elastycznej. Unikalność jej działania przejawia się w oddziaływaniu na odpowiednie receptory zlokalizowane w skórze oraz w tkankach podskórnych. W odpowiedzi na aferentny bodziec czuciowy, w zależności od zastosowanej aplikacji, otrzymywany jest określony efekt w tkance docelowej. Metoda opracowana została w 1979 roku przez Kenzo Kase D.C. i rozwija się stale dzięki zaawansowanym badaniom naukowym oraz regularnie organizowanym sympozjom międzynarodowym.
Podczas pracy z pacjentem metoda ta może być stosowana jako osobna terapia, bądź też jako uzupełnienie innych koncepcji fizjoterapeutycznych. Dzięki możliwości stosowania go w każdej fazie leczenia oraz przez dłuższy okres czasu, kinesiotaping jest narzędziem uniwersalnym. Można w ten sposób wydłużyć efekt terapii do momentu kolejnej wizyty. Techniki kinesiotapingu wspomagają naturalne procesy samoregeneracji tkanek, pozwalając na pełny zakres ruchu bez negatywnych odczuć pacjenta.
Właściwości taśmy
Badania Kenzo Kase skoncentrowały się na opracowaniu taśmy o parametrach maksymalnie przypominających właściwości skóry ludzkiej. Składają się na to cechy taśmy takie jak grubość, ciężar, elastyczność oraz zastosowany klej.
Użyty wodoodporny klej to medycznej klasy produkt akrylowy, co sprawia, że jego kontakt z potem bądź z wodą nie doprowadza do odlepienia się aplikacji. Klej naprowadzany jest na taśmę wzorem falistym, przez co stwarza warunki dla dobrej wentylacji skóry. Aktywacja następuje poprzez ciepło i osiąga pełną przyczepność po około dwudziestu, czasem po trzydziestu minutach.
Początkowo taśmy produkowane był jedynie w kolorze beżowym, jednakże paleta barw została poszerzona z myślą o koloroterapii oraz o sportowcach, którzy preferowali kolor czarny. Wedle ich odczucia barwa ta miała zapewnić lepsze wiązanie kleju pod wpływem szerokiego zakresu absorpcji światła UV. Barwniki produkowane są z wyciągów roślinnych i mają właściwości hipoalergiczne, przez co mogą być stosowane nawet u dzieci.
Grubość taśmy w przybliżeniu odpowiada grubości naskórka, dzięki czemu minimalizuje odczucia ciężkości nałożonej aplikacji. Taśma wykonana jest z bawełny i włókien elastycznych bez domieszki lateksu, co powoduje szybkie schnięcie materiału. Nie zawiera także żadnego leku ani innych środków farmakologicznych.
Podczas produkcji fabrycznej taśma naklejana jest na papier z dziesięcioprocentowym naciągnięciem. Rozciąga się ona tylko wzdłuż do maksymalnego zasięgu stu czterdziestu procent długości spoczynkowej.
Sposoby aplikacji
Przed nałożeniem aplikacji konieczna jest świadomość efektu, jaki chce się osiągnąć w tkance pacjenta. W zależności od niego dobrać trzeba technikę, stopień napięcia taśmy oraz kształt aplikacji.
W Kinesiotapingu wyróżniamy sześć technik korekcyjnych:
-
Korekcja mechaniczna.
-
Korekcja powięziowa.
-
Korekcja przestrzeni.
-
Korekcja więzadłowa / ścięgnowa.
-
Korekcja funkcjonalna.
-
Korekcja krążeniowa / limfatyczna.
Korekcja mechaniczna charakteryzuje się wywoływaniem bodźców pozycyjnych, informujących o pożądanej pozycji danej tkanki. Utrzymany jest pełny funkcjonalny zakres ruchomości stawu, zaś ruchy patologiczne są hamowane. Napięcie taśmy wynosi 50 do 75%.
Korekcja powięziowa wykorzystywana jest aby przekierować, utworzyć bądź utrzymać w danym ułożeniu ruch powięzi. Napięcie taśmy – 10-50%. Dla powięzi powierzchniowej wykorzystujemy przedział napięcia 10-25%, zaś dla powięzi głębokiej 20-50%.
Korekcja przestrzeni stwarza efekt odciążenia i uniesienia nad docelowymi tkankami. Dzięki stworzonemu przez tę aplikację obszarowi dochodzi do lepszego ukrwienia danego miejsca oraz do zmniejszenia nacisku na niego oddziałującego. Korekcja przestrzeni ma szybki efekt terapeutyczny odczuwany przez pacjenta jako zmniejszenie, bądź nawet całkowite zniesienie bólu. Wykorzystuje się przy niej napięcie 10-30%.
Korekcja więzadłowa/ścięgnowa wykorzystuje dwa rodzaje napięcia taśmy. Pierwszy mieści się w przedziale 75-100% i wykorzystywany jest w aplikacjach na więzadła. Drugi wykorzystuje 50-75% napięcia w aplikacjach na ścięgna. Korekcje więzadłową/ścięgnową stosuje się do redukcji napięcia struktur docelowych oraz jako wspomaganie uszkodzonej tkanki w stawie.
Korekcja funkcjonalna stosuje napięcie >50%, które otrzymywane jest poprzez ruch w danym strawie. Ma ona na celu dostarczenie stymulacji sensorycznej do wspomagania lub ograniczenia zakresu ruchu zgięcia bądź wyprostu. Może być wykorzystywana także do hamowania zbytniego rozciągania tkanki jako działanie zapobiegające ponowieniu urazu.
Korekcja krążeniowa/limfatyczna stosowana jest głównie w przypadku obrzęków i krwiaków. Używa się napięcia taśmy do 20%, ale niektóre źródła wyróżniają jeszcze jeden przedział napięcia; do 10% – w przypadku krwiaków. Początek aplikacji zazwyczaj naklejony jest w sąsiedztwie zdrowego węzła chłonnego. Dzięki stworzeniu pod taśmą miejsc zmniejszonego nacisku, ewakuowany jest nadmiar płynu wysiękowego.
Napięcie taśmy zostało sklasyfikowane i przedstawione w procentach. Wyróżniamy następujące stopnie napięcia:
- Bardzo lekkie 0 – 10%.
- „Paper off” 10 – 15%.
- Lekkie 15 – 25%.
- Średnie 25 – 35%.
- Mocne 50 – 75%.
-
Maksymalne 75 – 100%.
Każda technika wykonywana jest zgodnie z podstawowymi założeniami Kinesiotapingu:
-
Bazą nazywa się początek aplikacji przyklejony bez żadnego napięcia.
-
Końce taśmy również naklejane są bez napięcia.
-
Kierunek działania jest drogą powrotu taśmy w stronę bazy.
-
Strefa terapeutyczna to obszar, gdzie napięty fragment aplikacji poprzez receptory czuciowe oddziałuje na tkanki docelowe.
Wpływ taśmy na tkanki miękkie
Według Kenzo Kase najczęściej wykorzystywana jest technika “Y”. Stosuje się ją głównie do okrążania brzuśca mięśnia, powodując wzrost bądź obniżenie jego stymulacji. Jest to możliwe dzięki reakcji ośrodkowego układu nerwowego na podrażnianie mechanoreceptorów, głównie wolno adaptujących się ciałek Ruffiniego zlokalizowanych w skórze. Efekt aplikacji zależy od lokalizacji bazy i kierunku działania taśmy. Jeżeli kierunek działania biegnie od przyczepu dystalnego do bazy na przyczepie proksymalnym przeciążonego mięśnia, otrzymujemy efekt pod postacią zmniejszenia jego napięcia. Jeżeli zaś kierunek działania biegnie od przyczepu proksymalnego do bazy na przyczepie dystalnym, w odpowiedzi otrzymujemy wzrost napięcia mięśnia osłabionego.
Ryc. 1. Grafika przedstawiające wpływ aplikacji kinesiotapingu na tkanki. Poprzez swoje specyficzne właściwości taśma tworzy w strefie terapeutycznej warunki odciążenia. Dzięki temu poprawia się ukrwienie danego obszaru, zmniejsza się nacisk na receptory bólowe oraz dochodzi do przyspieszenia procesu zapalnego zajętej tkanki. 4
Kiedy celem terapii jest zmniejszenie bólu, wykorzystuje się wówczas aplikacje przestrzenną. Poprzez ściągnięcie skóry nad tkankę docelową, tworzone są warunki odciążenia niwelujące nacisk wywierany na receptory. Odciągnięcie skóry znad miejsca docelowego doprowadza także do lepszego ukrwienia tkanek podskórnych. Wiąże się to ze zwiększeniem aktywności metabolicznej, efektywniejszą ewakuacją metabolitów oraz większym dowozem substancji przeciwzapalnych. Dzięki stworzeniu takich warunków można znacząco przyśpieszyć proces regeneracji tkanek.
W przypadku obrzęku limfatycznego, wysięku lub krwiaków, zastosowana powinna zostać aplikacja limfatyczna. W takim wypadku wykorzystuje się techniki “Fan” i “Web”. Dzięki nim pod strefami terapeutycznymi tworzone są miejsca zmniejszonego nacisku na naczynia limfatyczne. Poprzez utworzenie różnicy ciśnień nadmiar płynu kierowany jest do odciążonych naczyń włosowatych, po czym zostaje on ewakuowany do zdrowych węzłów chłonnych, w pobliżu których zazwyczaj znajduje się baza aplikacji.
Ryc. 2. Aplikacja limfatyczna. Fotografie przedstawiajce efekt zastosowanej aplikacji limfatycznej w kolejnych dniach po ściągnięciu taśmy. Na pierwszej z nich można wyraźnie zobaczyć kształt zastosowanej techniki w tym przypadku “Web”. 5
Poprzez korekcję mechaniczną, powięziową czy więzadłową dostarczane są bodźce pozycyjne – proprioceptywne, informujące ośrodkowy układ nerwowy o pożądanym położeniu tkanki docelowej. Przy większym napięciu taśmy można wspomóc również przeciążone struktury, zmniejszając napięcie albo wspomagając ich funkcję w stawie.
Opracował
Maciej Stolarz
Bibliografia:
-
Kase K. Illustrated Kinesio Taping. Fourth Edition, Ken’I-Kai Information,
Tokyo 2000, ISBN: 1-880047-24-1. -
Kase K., Hashimoto T., Okane T. Kinesio Taping Perfect Manual: Amazing Taping Therapy to Eliminate Pain and Muscle Disorders. Kinesio Taping Association, 1996, ISBN: 0-9721590-6-1.
-
Kase K., Wallis J., Kase J. Clinical Therapeutic Application of the Kinesio Taping Method. Kinesio Taping Association, 2003, ISBN: 0-9769608-4-2.
-
http://www.athletictapeinfo.com/kinesiology-tape-information/how-does-kinesiology-tape-work/
-
http://www.bodybalancecheyenne.com/what-does-elastic-tape-do/